NEW Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in BM Şartı’nın 99. maddesini işleterek BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) Gazze’deki durum hakkında mektup göndermesinin ardından, Konsey yeni bir karar tasarısı oylamaya hazırlanıyor.
Anadolu Ajansının (AA) bir kopyasını edindiği Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından sunulacak karar tasarısında en önemli husus “acil insani ateşkes” talebi olarak ön plana çıkıyor.
Cuma günü BMGK’nin oylamasına sunulması beklenen karar tasarısında Gazze Şeridi ve Filistin halkının “korkunç durumuna” dikkati çekilirken, tüm taraflara özellikle sivillerin korunması bağlamında uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuk uyarınca yükümlülüklerini yerine getirmeleri çağrılarına yer veriliyor.
Karar tasarısında, BM Genel Sekreteri’nin “acil ve sürekli” olarak Konsey’i bilgilendirmesi talep ediliyor.
İİT ve Arap Grubu desteği
Kısa bir şekilde “acil insani ateşkes” vurgusuna odaklanmasıyla dikkati çeken karar tasarısına İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Grubu üyeleri destek veriyor.
Diğer taraftan İİT ve Arap Birliği Temas Grubu’nun yarın Washington’da bazı görüşmeler gerçekleştirmesi planlanıyor.
Bu görüşmelerin ABD’nin BMGK’de BAE’nin karar tasarısını veto etmesini de engellemeyi hedeflediği düşünülüyor.
BAE’nin BM Daimi Temsilciliği, “Artık bekleyecek vakit yok.” diyerek, Konsey’i sunacağı karar tasarısını desteklemeye çağırdı.
Öte yandan, ABD’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Robert Wood, ABD’nin yeni bir Konsey kararının faydalı olduğunu düşünmediğini belirterek, “Gazze’de insani durumu düzeltmek ve rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak için ABD’nin sessiz diplomasiyi” tercih ettiğini duyurdu.
Guterres’ten önemli adım
BMGK’de 7 Ekim’in ardından çok sayıda oturum düzenlenmiş ve birçok karar tasarısının veto edilmesinin ardından Gazze’de çatışmalara “acil ve uzatılmış ara verilmesi” talep edilen 2712 sayılı karar 15 Kasım’da kabul edilmişti.
BM Genel Sekreteri Guterres’in 2017’de göreve başlamasının ardından ilk kez BM Şartı’nın 99. maddesini işleterek BMGK’ye mektup göndermesi, önemli bir hamle olarak değerlendiriliyor.
Söz konusu madde, Genel Sekretere “uluslararası barış ve güvenliği tehdit eden” konuları BMGK’nin gündemine getirme yetkisi verse de, BMGK’yi karar almaya zorlama yetkisi sağlamıyor.
BM’nin kuruluşundan bu yana söz konusu maddenin şimdiye kadar farklı genel sekreterler tarafından sadece 4 kere kullanıldığı görülüyor. En son Lübnan için 1989’da dönemin BM Genel Sekreteri Javier Perz de Cuellar tarafından işletilen 99. maddenin, sık başvurulmadığı ve bir nevi “son çare” olarak kullanıldığı için önemli bir siyasi mesaj verdiği düşünülüyor.
